Bouwtekening

Columnist en onderwijs-collega Pascal Cuijpers schreef recentelijk weer een rake column in Dagblad De Limburger. ‘Ondersteboven mag best’ noemt hij zijn artikel. Pascal krijgt als docent beeldende vorming in het voortgezet onderwijs geregeld de vraag of hij merkt dat kinderen veranderd zijn in de afgelopen twintig jaar. Ook aan mij, juf in het basisonderwijs wordt die vraag vaak gesteld. Hoewel we met totaal verschillende leeftijdsgroepen werken, denken wij dat dit niet zo is. Kinderen zijn kinderen, met al hun fantastische eigenschappen en het is een voorrecht ze te mogen begeleiden in hun ontwikkeling. Het is de wereld om ons heen die razendsnel verandert. Kinderen vragen niet om veranderingen, veel volwassenen overigens ook niet. Vertrouwd is fijn. Mijn duopartner en ik ‘draaien’ samen met veel plezier en liefde voor ons vak groep 1-2, maar raken soms gestrest van alle veranderingen die van bovenaf opgelegd worden. Zo heb je een werkzaam leerlingvolgsysteem, zo voldoet het niet meer aan de eisen. Kun je eindelijk overweg met een nieuwe methode, dan wordt het hoog tijd dat er een andere komt want deze is verouderd. Digitalisering, aanpassing, vernieuwing. Het wordt ons opgedrongen en vergt nogal wat flexibiliteit van zowel leerkrachten als leerlingen.

Maar niet alleen in het onderwijs. De hele maatschappij verandert en vraagt daardoor veel van ons allemaal. Pascal schetst dat het de kunst is om daar op een voor jou passende manier mee om te leren gaan want dat biedt juist kansen. ‘Kansen om een leven te leiden dat volgens jouw eigen bouwtekening wordt vormgegeven. Visies mogen kantelen en je hoeft er niet ondersteboven van te zijn als jouw leven afwijkt van gebaande paden of heersende normen.’ Een prachtige omschrijving die naar mijn idee heel waar is.

Ik lees graag historische boeken en dat geeft me een goed beeld van het feit dat het altijd zo is gegaan, door alle eeuwen heen. De maatschappij, de wereld, alles is voortdurend in ontwikkeling. Mensen hebben hun leven lang steeds nieuwe ontwikkelingen meegemaakt waarvan ze zich afvroegen waarom die nodig waren. Ze hebben steeds nieuwe wegen moeten inslaan, soms niet wetend waar die uit zouden komen. Dat is iets van alle tijden. Moet je je steeds aanpassen? Of mag je ook wel eens bedanken voor de eer? Kinderen zijn heel flexibel daarin. Alles wat nieuw is, is voor de meeste kinderen spannend op een leuke manier. Zet in een kleuterklas maar eens een gesloten doos op tafel met de woorden: “Wat ik vandaag toch meegenomen heb…” Of presenteer een nieuw spel, nieuw constructiemateriaal. Je hebt gegarandeerd de aandacht van de hele klas en leest acuut van de snoetjes af wie het leuk spannend vindt of wie niks van nieuwe dingen moet hebben. Maar de aandacht is er. Die paar bedrukte gezichtjes ga je leren omgaan met iets nieuws. Dat nieuw of anders ook heel leuk kan zijn, dat je eerst iets moet proberen voor je erover oordeelt. Maar ook dat het echt nog niet moet hoor. Want ik denk aan mijn eigen eerste reactie bij sommige nieuwe dingen. Help, ik moet een nieuwe telefoon! Nee, ik wil niet digitaliseren, geef me pen en papier alsjeblieft!
Laat staan dat ik me bezig zou moeten houden met zoiets als Artificiële Intelligentie. Dat vind ik een doodenge ontwikkeling. De meeste jonge mensen zijn er razend enthousiast over, blij met iets dat levens kan veranderen. Die passen hun bouwtekening graag aan.

Maar de bouwtekening van je leven hoef je niet te veranderen om deze voorbeelden. Die kan, of moet vooral veranderd worden door gebeurtenissen in je persoonlijke leven. Een nieuwe baan, ziekte, een verhuizing, scheiding of een overlijden. In één klap kan alles anders zijn en moet je je wel flexibel opstellen. In mijn directe omgeving wordt er momenteel aan heel wat bouwtekeningen gesleuteld. Veranderingen tegen wil en dank. Maak die tekening naar je eigen nieuwe visie, soms met een ingewikkelde constructie, soms is een simpel plan genoeg om de draad van het leven op te pakken. Ik denk aan mijn zus, die na jaren vol heimwee vanuit Noord-Holland weer in haar eigen Mestreech is komen wonen. Woning en werk opgezegd, afscheid genomen van lieve mensen en met slechts de spullen waar ze echt gehecht aan is bij haar nieuwe liefde ingetrokken. Zij heeft de bouwtekening van haar leven ook opnieuw gemaakt, met de simpele maar waardevolle ingrediënten ‘LIEFDE’ en ‘THUIS erin verwerkt. De verandering was ingrijpend maar puur en positief. En wat is ze gelukkig. Hopelijk kan zij nog jaren met haar bouwtekening vooruit.

Neem die bouwtekening van u ook eens onder de loep. Klopt hij nog met uw visie? Pas hem anders aan en leef uw nieuwe tekening.

Met dank aan Pascal Cuijpers.

Vivianne Rijnders©